Blog

Mimarlıkta Sürdürülebilirlik

Sürdürülebilir mimari anlayışı geçmişte oluşan yapılarla birlikte bölgenin standartları, yaşam koşulları, insanların yerleşimleri bakımından, avcılık ve toplayıcılık dönemlerinde de yerleşim yerlerinin iklimsel koşulları gözetilerek sürdürülebilirliğin sağlandığı görülebilmekteydi.

Günümüzde çoğu yapının bulunmuş olduğu coğrafi koşullar gözetilerek, bölgenin uyumluluğuna göre makro ve mikro ölçeğe göre sürdürülebilir yapılar meydana gelmektedir. Bu mimari yapılar meydana gelirken bölgenin sıcaklığa ve mimari yapıya uygunluğu, ayrıca iklimsel koşullarda makro ve mikro ihtiyaçlar karşılanıp sürdürülebilir yapılar meydana gelmektedir.

Günümüzde çevresel çoğu faktörün sebepleri arasında bina sektörü yer almaktadır. Makro ve mikro ihtiyaçları göz önünde bulundurmaya çoğu mimari yapı çevresel faktörleri fazlaca etkilemektedir. Bu sebepten çevresel faktörlerin değişimi; iklim, sıcaklık, konfor, sağlık gibi alanlarda kişilerin ihtiyaca göre yaşamasının yanı sıra mecbur kalınan yaşama geçebilmektedir.

Günümüzde enerji kaynaklarının ve doğal malzemelerin fazlaca kullanılması mimari sürdürülebilirlik açısından yeterli kalmamaktadır. Doğaya karşı mimari yapıların israf edilen malzemelerden ve enerji yükünden kurtulup daha az enerji, daha sağlam yapılar ve sürdürülebilir mimari anlayışı güdülmektedir.

Geçmişten gelen insanların barınma ihtiyacı günümüze kadar olan insan yaşamı yolculuğunda mimari yapıların gelişmesiyle birlikte kullanılan materyallerinde değişmesine neden olmaktadır. Sürdürülebilir malzemeler ile tasarlanan yapılar artıkça, ormanlık alanların tahribatı, temiz su kaynakları, ozon tabakası yıpranması azalacaktır.

Mimari yapılar birçok insan yapımı malzemeden daha uzun yaşamaktadır. Sürdürülebilir mimari yapıların oluşumunda bu etken göz önünde bulunduğundan doğa ile karmaşa halinde olmaktansa doğa ile uyumun sağlanması, uzun yaşayan mimari yapıların hem doğaya hem de insan yaşamına katkısı oldukça artmıştır.

Sürdürülebilir mimari yapıların insan sağlığı üzerindeki etkisi çok fazladır. Sürdürülebilir mimari yapılar oluşurken insan sağlığını doğa ile birleştirerek sağlam yapı, sağlıklı birey düşüncesi ile hareket etmektedir.

Günümüzde sürdürülebilir mimarinin etkisi arttıkça bireylerin yaşamlarında değişiklik olabilmektedir. Sürdürülebilir mimari yapısına geçemeyen bireyler alıştıkları alanları değiştirmeye çalıştıklarında bir takım yeni kazanımlar elde etmelerinden dolayı sürdürülebilir mimari yapılara uyum sağlamaları zaman almaktadır.

Sürdürülebilir mimari anlayışında “her şeye rağmen” değil “her şeyi dikkate alaraktır” düşüncesi ile mimari yapılar oluşturulduğundan doğa ve insan önemi oldukça göz önünde bulundurulmaktadır. Böylelikle uzun süre yaşayan sürdürülebilir mimariler hem doğaya karşı hem de insan sağlığına karşı önemi artmaktadır.

Sürdürülebilir mimari yapılarda üç alt sürdürülebilirlik göstergesi de öne çıkmaktadır.

Ekolojik sürdürülebilirlik,

Ekonomik sürdürülebilirlik,

Sosyal / Kültürel sürdürülebilirlik,

Sürdürülebilir mimari yapılarda;

Ekolojik olarak;

Kaynakların korunması,

Eko sistemlerin korunması,

Ekonomik olarak;

Kaynakların verimliliği,

Düşük bakım / kullanım maliyeti,

Sosyal ve kültürel olarak;

Konfor ve sağlık,

Sosyal ve kültürel olanaklar,

Sürdürülebilir mimari yapılara kıyasla günümüzde hala devam etmekte olan sürdürülebilir olmayan mimari yapıların maliyetleri fazla olduğundan ve sürekli bir artış göstermesinden dolayı bireylerin yaşam koşullarını oldukça etkilemektedir. Sürdürülebilir mimari yapılarda ise maliyetten olabildiğince uzak durularak hem bireylerin konforuna hem de sağlığına etkisi oldukça düşürülmektedir.

Bir çok ülke insan seyahatinden dolayı ve insan yer değiştirme sıklığından dolayı hızlı bir gelişim sağlamıştır. Aynı zamanda hızlı gelişimin negatif etkisi düzensiz ve kontrolsüz mimari yapılar oluşmuştur. Günümüzde hala sürdürülebilir mimari yapılar oluşmaya ve gelişmeye devam etmektedir.

Çoklu ekolojik sisteme sahip Türkiye’de geleneksel yapıların birçoğu çevreye ve doğaya duyarlılık, iklimsel verilere uyum, doğal ve düşük enerjili malzeme kullanımı sağlıklı ve konforlu yaşam çevreleri oluşturma gibi özellikleri sürdürülebilir binalar sınıflandırmasına girmektedir.

Türkiye’de sürdürülebilir mimari yapılar diğer ülkelere göre biraz daha yavaş ilerlemektedir. Bu sebeplerin başında

Çevreyle ilgili araştırma için yeterli imkan sağlanamaması,

Verilerin yeterli ve güvenilir olmaması,

Sürdürülebilir mimaride entelektüel ilgi ile mimari uzmanlığın birbirine karıştırılması,

Kontrolsüz nüfus artışı, göç, plansız kentleşme sürdürülebilir mimarinin önüne geçmiştir.